Doświadczenia z edukacją mentruacyjną

Niedawno z kilkoma innymi osobami z projektu “eduWoMen”, realizowanego w ramach Zwolnionych z Teorii, oraz niezastąpioną Tosią Formellą, mieliśmy okazję przeprowadzić wywiad z kilkoma nauczycielami naszej szkoły. Rozmawialiśmy na temat ich doświadczeń związanych z edukacją menstruacyjną ze szkolnych lat, a także ich punktu widzenia na poziom tej edukacji obecnie.

Jak wyglądała edukacja na temat cyklu menstruacyjnego, gdy Pan/i chodził/a do szkoły?

Przede wszystkim mnie na temat menstruacji nigdy nie edukowano, bo to mnie nie dotyczyło. Jeśli chodzi o jakieś instytucjonalne próby, że ktoś przyszedł i szkolił na jakikolwiek temat związany z wychowaniem do życia w rodzinie czy wychowaniem seksualnym, nie przypominam sobie żadnej takiej sytuacji. Na pewno nie przyszedł nigdy lekarz odpowiedniej specjalizacji i nie rozmawiał z młodzieżą na jakikolwiek z tych tematów. Wydaje mi się, że było to na lekcjach religii, które jednak nie były związane ze szkołą. Jeżeli ten temat miał się wtedy pojawiać, lekcja była osobno dla dziewczyn i osobno dla chłopaków. No więc chłopakom o menstruacji nikt nie mówił.

Mama mnie tego uczyła, chociaż w szkole też o tym było.

Nie miałam żadnych zajęć z panią pedagog, ten temat pojawiał się jedynie na lekcjach biologii. Uczyliśmy się, jakie procesy zachodzą w ludzkim ciele i to było wszystko.

Czy był to temat tabu? Czy ktokolwiek o tym rozmawiał?

Myślę, że nie był to temat tabu, najczęściej nie było po prostu okazji ku rozmowie. Jeżeli były jakieś sytuacje w których rozmawialiśmy na tematy związane z wychowaniem seksualnym, to najczęściej w momencie, kiedy ktoś przynosił jakieś czasopismo skierowane do młodzieży i czytaliśmy sobie nawzajem różne artykuły, listy, porady i komentowaliśmy je.

Zdecydowanie był to temat tabu. Przez wiele lat nie mówiło się nic o menstruacji, a słowo “okres” budziło śmiech lub przewracanie oczami u wielu osób.

Czy uważa Pan/i, że w obecnych czasach jest lepiej?

Zdecydowanie jest lepiej, natomiast jeszcze daleko do doskonałości.

Na pewno w obecnych czasach, jeśli ktoś ma jakieś problemy natury zdrowotnej, młodzież ma dostęp do większej ilości osób, do których można się zwrócić o radę. Myślę, że można porozmawiać o tym bardziej otwarcie z rodzicami czy w szkole pójść do pielęgniarki, pedagoga lub psychologa. Mówi się, że pedagogów i psychologów jest za mało w stosunku do potrzeb młodzieży, ale kiedyś w szkołach nie było ich w ogóle. Kiedy się pojawiali, to raz na rok czy pół roku z jakąś pogadanką. W tej chwili lepiej jest z dostępnością i otwartością, a także z faktem, że wiele się o tym pisze.

Zdecydowanie, bo zmierzamy w kierunku, kiedy młodsi uczniowie nie podśmiewają się już z takiego tematu, tylko jest on wpisany w cykl rozwoju człowieka i wiedzy anatomicznej. Ta edukacja jest dużo szersza niż kiedyś.

Nadal jest to temat tabu, a uważam, że nie powinien. Choć muszę powiedzieć, że w czasie mojej edukacji medialnej pojawiły się reklamy podpasek. Te reklamy sprawiły, że słowo “podpaska” przestało być brzydkim słowem, którego nie można mówić, bo człowiek się robi czerwony. Mężczyźni i kobiety zaczęli go normalnie używać, a wcześniej było to słowo tabu. Mimo wszystko nie sądzę, by rozmowa o cyklu menstruacyjnym była bardziej otwarta.

Jak ocenia Pan/i poziom wiedzy społeczeństwa na temat cyklu miesiączkowego i czy mogłoby być lepiej?

Lepiej zawsze mogłoby być. Trudno mi powiedzieć, jak to oceniam, bo trochę tak, jakby poprosić dwie mrówki o opisanie jak wygląda słoń, kiedy jedna siedzi na trąbie, a druga na uchu. Na pewno jest różnie i zależy to od tego, gdzie kto mieszka- czy jest to duże miasto, czy miejsce z dala od dużych miejscowości. Istotna jest również sytuacja kadrowa w lokalnych szkołach. Jest to coś co moim zdaniem bardzo trudno ocenić, jeśli mówimy o wymiarze ogólnokrajowym. U nas w Gdańsku, jako że jest to duże miasto, być może sytuacja jest niezła. Nie spotka się już raczej osoby, która twierdzi, że zaszła w ciążę po tym jak pływała w basenie, a kiedyś niektóre osoby tak twierdziły.

Poziom jest beznadziejny. Społeczeństwo nadal uważa, że jest to złe, głupie i nie powinno się o tym mówić. Przynajmniej ta część, którą ja znam.

Czy Pana/i zdaniem w szkołach potrzebne jest więcej informacji na temat cyklu menstruacyjnego?

Szkoła jest miejscem edukacji, więc tak. Wciąż jest potrzebna. To, że jedno pokolenie coś już wie, nie znaczy, że następne też. Cały czas powinno się o tym mówić.

A czy w społeczeństwie nadal jest potrzeba edukowania?

Olbrzymia. W tym temacie bardzo mocna, bo tak długo jak jest to temat tabu, tak długo równouprawnienie nie zostanie osiągnięte.

Czy uważa Pan/i, że akcja z różowymi skrzynkami to potrzebna inicjatywa?

Myślę, że powinny być wszędzie dostępne, bo nie każdego stać na zakup podpasek.

Jest to bardzo słuszna idea, bo podpaska nie jest raczej rzeczą, o którą nieśmiała osoba poprosi wprost, jeśli nie może sobie pozwolić na zakup takich produktów.

Nie uważam tego za dobrą inicjatywę, jeśli te skrzynki znajdują się w łazience. Natomiast w szkole, na żądanie dziewczyny, która by tego potrzebowała, jak najbardziej. W łazienkach jest po prostu brudno, a podpaski to środki higieniczne, więc powinny być czyste. Może się zdarzyć, że ktoś je zabrudzi lub coś na nie wyleje. Uczeń zapytał mnie kiedyś, czy używałabym prezerwatyw, które nie wiadomo skąd pochodzą. Była u nas kiedyś taka akcja, że pod szkołą rozdawali prezerwatywy po zakończeniu roku szkolnego (poza terenem szkoły). Takich nieznanych środków nie powinno się brać, również podpasek. Ja bym tego nie użyła. Taka skrzynka powinna znajdować się w pilnowanym miejscu- w gabinecie dyrekcji lub w akwarium, gdzie można przyjść bez tłumaczenia, wziąć i pójść.

Bardzo dziękujemy wszystkim nauczycielom, za podzielenie się swoimi doświadczeniami oraz punktem widzenia. Edukacja menstruacyjna nadal jest ogromnie potrzebna, chociaż możemy dostrzec progres w tej kwestii na przestrzeni lat. Po więcej treści edukacyjnych zapraszamy na socialmedia projektu:

Instagram: eduwomenzwzt00 Tiktok: eduwomenzwzt Facebook: fanpage EduWoMen ZWZT